Nadczynność przytarczyc

Przytarczyce

Człowiek posiada zazwyczaj dwie pary gruczołów przytarczycznych, które znajdują się na tylnej powierzchni bocznych płatów tarczycy. Zadaniem tych gruczołów jest wydzielanie tak zwanego parathormonu (PTH). Główną rolę w kontroli jego wydzielania odgrywa sprzężenie zwrotne ze stężeniem wapnia zjonizowanego w osoczu. Niskie stężenie wapnia, znane pod nazwą hipokalcemii, pobudza wydzielanie PTH, z kolei podwyższone stężenie wapnia w osoczu, nazywane hiperkalcemią, przyczynia się do hamowania wydzielania PTH.

Drugie sprzężenie zwrotne zachodzi pomiędzy stężeniem PTH a stężeniem aktywnego metabolitu witaminy D3. Spadek stężenia D3 przyczynia się do stymulowania wydzielania PTH z przytarczyc, natomiast wzrost tego stężenia hamuje wydzielanie PTH. W wyniku działania PTH następuje podwyższenie stężenia wapnia w osoczu oraz obniżenie poziomu nieorganicznych fosforanów, nazywane hipofosfatemią.

Pierwotna nadczynność przytarczyc

Nadczynność przytarczyc to stan, w którym gruczoły przytarczyczne wydzielają zbyt duże ilości PTH. Pierwotna nadczynność przytarczyc może być spowodowana rozrostem komórek przytarczyc, rakiem przytarczyc lub gruczolakiem przytarczyc. Pierwotna nadczynność przytarczyc jest stanem raczej rzadko rozpoznawanym w przypadku dzieci. Obraz kliniczny jest bardzo zróżnicowany, a występowanie postaci skąpoobjawowych w znacznym stopniu utrudnia postawienie właściwej diagnozy. Do najbardziej charakterystycznych objawów klinicznych pierwotnej nadczynności przytarczyc zalicza się: kamicę nerkową z kolką nerkową i krwiomoczem, moczówkę nerkową wapniową, która objawia się głównie wzmożonym pragnieniem i wielowodziem, stany zapalne trzustki, zanik kostny sutkujący powstawaniem torbieli kostnych i złamań, a także kamicę trzustkową.

Wtórna nadczynność przytarczyc

Wtórna nadczynność przytarczyc to stan, w którym występuje odwracalne powiększenie wszystkich przytarczyc oraz zwiększenie wydzielania parathormonu w wyniku chorób, które wywołują stany przewlekłej hipokalcemii. Do najczęściej występujących przyczyn wtórnej nadczynności przytarczyc zalicza się przede wszystkim: niewydolność nerek, a także zespoły upośledzonego wchłaniania wapnia oraz witaminy D, które porowadzą niekiedy do krzywicy u dzieci. Jeżeli dochodzi do prawidłowego rozpoznania wtórnej nadczynności przytarczyc, leczenie polega przede wszystkim na usunięciu przyczyny.